"Энерготехника саласы қызметкерлерінің салалық кәсіптік одағы" қоғамдық бірлестігі
("Энерготехникалық кәсіподақ" ҚБ)
Энерготехника саласы қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымы 2003 жылғы 27 наурызда Алматы қаласында "KEGOC" ААҚ қызметкерлерінің кәсіподақ конференциясында құрылды, онда делегаттардың шешімімен "энерготехника саласы қызметкерлерінің салалық кәсіптік одағы" ҚБ энерготехника саласы қызметкерлерінің тәуелсіз, дербес кәсіподақ ұйымы (бұдан әрі - "энерготехника кәсіподағы" ҚБ) құрылды және "энерготехника саласы қызметкерлерінің салалық кәсіптік одағы" ҚБ жарғысы бекітілді энерготехникалық кәсіподақ". Қоғамдық бірлестік Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде тіркелді.
2014 жылы "Кәсіптік одақтар туралы"Қазақстан Республикасының жаңа Заңы қабылданды. Осы Заңға сәйкес біздің кәсіподақ ұйымы 2015 жылы қайта тіркеуден өтіп, энергетика саласы қызметкерлерінің салалық кәсіподағы деп аталды.
"Кәсіптік одақтар туралы" жаңа заңның талаптары негізінде салалық кәсіподақтар республикалық кәсіподақ ұйымдарына кіруге тиіс. Келіссөздерден кейін және Кәсіподақ конференциясының шешімі негізінде "энерготехникалық кәсіподақ" ҚБ Қазақстандық еңбек конфедерациясының құрамына кірді.
"Энерготехникалық кәсіподақ" ҚБ "Қазақстан Еңбек конфедерациясы" республикалық кәсіподақтар ұйымының мүшесі болып табылады. Ол ТМД достастықтарының жалпы конфедерациясына мүше ұйым ретінде кіреді, оның құрамында ТМД елдері кәсіподағының 33 миллионнан астам мүшесін біріктіреді. БКП ХЕҰ мүшесі, ТМД мүшелерінің парламентаралық кеңесінің мүшесі, еңбек конфедерациясының Бас хатшысы М.Машкенов БКП атқару комитетінің мүшесі, ал В. Стребков БКП кәсіподақ құрылысы және халықаралық ынтымақтастық мәселелері жөніндегі комиссиясының мүшесі болып табылады.
ҚКТ ӨКБ мүшесі бола отырып, біздің кәсіподақ ұйымы. Еңбек және әлеуметтік қатынастар министрлігінің ҚР Еңбек кодексіне және Кәсіподақтар туралы Заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі жұмыс комиссиясының жұмысына, сондай-ақ бас келісімнің жобасын, ҚР Әлеуметтік кодексінің жобасын, Салалық келісім жобасын әзірлеуге белсенді қатысады.
"Энерготехникалық кәсіподақ" ҚБ ККТ ӨКБ мүшесі бола отырып, ХЕҰ және ҚПК өткізетін бейне конференцияларға үнемі қатысады, ТМД елдерінің кәсіподақ ұйымдарымен тәжірибе алмасады, кәсіподақ жұмысының түрлі бағыттары бойынша талдамалық материалдар аламыз.
"Энерготехникалық кәсіподақ" ҚБ құрамына "KEGOC" АҚ барлық филиалдарында құрылған 9 бастауыш кәсіподақ ұйымы және екі жергілікті кәсіподақ ұйымы – КОРЭМ және "энергетика Жетісу" (ТАТЭК) кіреді. Қазіргі уақытта кәсіподақ мүшелерінің жалпы саны 5760 адамды құрайды
"Энерготехникалық кәсіподақ" ҚБ Қазақстанның барлық басқа кәсіби бірлестіктерімен ынтымақтасады, әрине, бұл ынтымақтастық әдеттегі байланыстардан бастап жарғылық және жоспарлы іс – шараларға қатысуға дейінгі алуан түрлі нысандарды көздейді. Мұндай бірлескен қызмет барлық кәсіби ұйымдарға барынша пайда әкеледі.
"Энерготехникалық кәсіподақ" қоғамдық бірлестігінің негізгі міндеттерінің бірі кәсіподақ мүшелерінің еңбек құқықтарын қамтамасыз ету, ұжымдардағы еңбек қатынастарын реттеу болып табылады. Бірлестік сондай-ақ еңбекақы төлеу шарттарына, қызметкерлерді материалдық көтермелеу нысандарына, еңбек тәртібін сақтауға әсер етеді. Бірлестіктің кәсіподақ комитеттері еңбек ұжымдарында еңбек туралы заңнаманың сақталуын, кепілдіктердің, өтемақылардың, жеңілдіктердің және т. б. сақталуы мен іске асырылуын бақылауды өз міндеті деп санайды.
Сарапшылардың пікірінше, компанияның жоғары тартымдылығының маңызды құрамдас бөлігі компания ішіндегі әлеуметтік, еңбек және онымен байланысты экономикалық қатынастарды реттеудің пәрменді тетігі болып табылады. Ұжым ішіндегі әлеуметтік-еңбек қатынастарын тиімді реттейтін маңызды құрал-қызметкерлер мен жұмыс беруші арасында жасалған Ұжымдық шарт.
Компания осы құжатқа қол қоюға өте жауапты. Кәсіподақ ұйымы құрылған сәттен бастап бес Ұжымдық шарт әзірленіп, қабылданды. Мысалы, 2020 жылдың соңында осы құжаттың қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін 2021-2025 жылдарға арналған Ұжымдық шартқа қол қойылды. Бұл ретте ұжым жаңа құжатты дайындау үдерісінен тыс қалмады. Атқарушы дирекцияның құрылымдық бөлімшелерінің де, филиалдардың да қызметкерлерінен құжатты түзету бойынша жүзге жуық ұсыныс түсті.
Ұжымдық шартта "Самұрық-Қазына" АҚ компаниялар тобының корпоративтік стандартында және Компанияның ішкі нормативтік құжаттарында көзделген әлеуметтік қолдаудың барлық түрлері, сондай-ақ еңбек ұжымдарының ұсыныстарының едәуір бөлігі ескерілген.
Ұсыныстар Ұжымдық шарттың барлық дерлік бөлімдеріне қатысты: "еңбек шарты", "Жұмыс уақыты", "демалыс уақыты"," еңбекке ақы төлеу", "кепілдіктер мен өтемақы төлемдері", "еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау", "Тараптардың негізгі құқықтары мен міндеттері", " қызметкерлерді әлеуметтік қолдау, спорттық және мәдени-сауықтыру жұмыс". Басқаша айтқанда, KEGOC ұжымы еңбек қатынастарын дамытудың маңызды аспектілерінің бірін дамыту негіздерін қалыптастырады.
"KEGOC" АҚ ұжымы өз өкілеттіктерін сауатты басқарды және өзі үшін ұжымдық шартқа бекітілген құқықтар мен мүдделерді қорғау бойынша құқықтық алаң құрды деп айтуға болады.
Нәтижесінде компания жұмысшыларды әлеуметтік қорғау бойынша барлық шараларды жасайды. Мұны әсіресе 2020 жылы пандемияға байланысты қиын жағдайларға және персоналдың мәжбүрлі қашықтықтан жұмыс істеуіне байланысты компания менеджменті жалақы деңгейін сақтау, сыйлықақылар мен материалдық көмектің барлық түрлерін сақтау және уақтылы төлеу бойынша барлық қажетті шараларды қабылдаған жағдай айқын көрсетті. Кәсіподақ Батыс ЖЭС қызметкеріне вахталық тәсілмен жұмыс істейтін ПТР төлеу түрінде көмек көрсетті. Компанияның есебінде тұрған зейнеткерлер үшін кәсіподақ пандемия күндері көмек көрсетті,
KEGOC АҚ дәстүрлі түрде жылдан жылға жақсы өндірістік көрсеткіштерге қол жеткізіп, салалық инновациялардың жолсерігі болып табылатыны, жақсы қаржылық көрсеткіштерді тұрақты көрсететіні, ұжымды моральдық және материалдық қолдауға бағытталған әлеуметтік бағдарламаларды іске асыратыны кездейсоқ емес. Компанияның табыстарының қатарында ұжым ішіндегі оң әлеуметтік-еңбек қатынастарын көрсететін табыстар да бар. Мысалы, "KEGOC" АҚ өндірістік персоналы арасындағы әлеуметтік тұрақтылық деңгейін зерттеу нәтижелері бойынша 2020 жылы SRS (Samruk Research Services) индексі – 91%, әкімшілік-басқару персоналының тартылу индексі – 90% құрады.
2021-2025 жылдарға арналған Ұжымдық шартқа қол қою барысында өз тарапынан компания басшылығы жаңа шарттың жобасын қарау кезінде біздің компаниямыздағы жұмыс жағдайларын одан әрі ұлғайтуға және жақсартуға тырысқаны атап өтілді.
Бұл құжатта тараптардың еңбекақы және еңбекті қорғау, әлеуметтік-еңбек қатынастары саласындағы құқықтары мен міндеттері жазылған, еңбек дауларын қарау үшін келісім комиссиясы құрылған, оған жұмыс беруші мен кәсіподақ өкілдері кіреді. Жұмыс берушінің де, жұмысшылар өкілдерінің де жауапкершілігі нақты көрсетілген. Атап айтқанда, кәсіподақтың құқықтары мен міндеттері шектелген.
Кәсіподақ құқылы:
1) осы Шарт шеңберінде жұмыс берушімен келіссөздерде және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыс беруші мен жұмыскер арасында туындайтын басқа да әлеуметтік - еңбек мәселелері бойынша жұмыскерлердің өкілетті өкілі болуға міндетті.
2) жұмыс берушіден "кәсіптік одақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және өзге де заңнамалық актілерде және осы шартта айқындалған өкілеттіктер шегінде ақпарат сұратуға құқылы.
Кәсіподақ міндетті:
1) компания қызметін оңтайландыру жөніндегі келісілген іс-шараларды жүргізу кезінде еңбек ұжымдарындағы шиеленісті төмендетуге ықпал етуге міндетті.
2) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын, осы Шартты түсіндіру, қызметкерлердің "КЕGОС"АҚ меншігіне саналы және ұқыпты қарауын қалыптастыру жөніндегі жұмысты жүргізуге міндетті.
3) заңнаманы, белгіленген әлеуметтік кепілдіктерді сақтау және осы Шарттың ережелерін орындау бөлігінде кәсіподақ мүшелерінің – "КЕGОС" АҚ қызметкерлерінің мүдделерін қорғауды қамтамасыз етуге міндетті.
4) еңбек жанжалдарын шешу кезінде жұмыс берушімен келіссөздерде кәсіподақ мүше-қызметкерлерінің мүдделерін білдіруге міндетті.
5) күнтізбелік 7 күн ішінде жұмыс берушінің кәсіптік одақтың мүшелері болып табылатын жұмыскерлерге қатысты олармен жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзу (жұмыскерлер санының немесе штатының қысқаруы, жұмыскердің біліктілігінің жеткіліксіздігі салдарынан атқаратын лауазымына немесе орындайтын жұмысына сәйкес келмеуі) не жұмыскердің жұмысты жалғастырудан бас тартуы себебі бойынша оны тоқтату туралы Жұмыс берушінің өтініші бойынша дәлелді пікір беруге еңбек жағдайларының өзгеруіне байланысты.
Бірақ өздеріңіз білетіндей, өмір бір орында тұрмайды және Ұжымдық шарт қатаң құжат емес, сондықтан оның қолданылу кезеңінде қажетті өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі.
Компанияда өндірістік кеңестер табысты жұмыс істеуде, оның құрамына "энерготехникалық кәсіподақ" ҚБ өкілдері кірді, бекітілген кестелерге сәйкес кәсіподақ өкілдері компания филиалдарына барады, еңбек ұжымдарымен кездеседі, тексерулер мен қызметкерлермен кездесулердің нәтижелері бойынша іс-шаралар әзірленуде. Филиалдар арасында еңбекті қорғау және қауіпсіздік мәселелері бойынша тұрақты конкурстар өткізіледі. Жеңімпаздар атаулы сыйлықтармен марапатталады.
"KEGOC" АҚ-да компания қызметкерлері арасында салауатты өмір салтын дамытуға және насихаттауға көп көңіл бөлінеді, үнемі спортпен шұғылданады, кәсіподақ ұйымы әкімшілікпен бірлесіп спорттық-сауықтыру жұмыстарына жәрдемдеседі еңбек ұжымдары арасында спорт залдары жалға алынады, спорттық мүкәммал, нысан сатып алынады, түрлі спорттық жарыстар ұйымдастырылады. Қызметкерлерді сауықтыру жөніндегі осы міндеттемелер ұжымдық шартта енгізілген және тіркелген және орындау үшін міндетті болып табылады.
Компанияда ҚР Тәуелсіздік күніне және энергетиктердің кәсіби мерекесіне арналған спорттық іс-шараларды өткізу дәстүрге айналды. Компанияның барлық филиалдарында әртүрлі спорт түрлерінен (шағын футбол, волейбол, үстел теннисі, шахмат, бильярд және т.б.) спорттық жарыстар өткізіледі. Филиалдарда жарыстар құрылымдық бөлімшелерде (ЖЭС, өндірістік қызметтер) өткізіледі, оларға 800-ден астам адам қатысады. Оларға компания мен филиалдардың басшылығы да белсенді қатысады, олар өз үлгісімен қызметкерлерді спортпен шұғылдануға тартады.
Сонымен қатар, филиалдардың командалары өңірлердің әкімдіктері өткізетін спорттық жарыстарға белсенді қатысады. Осылайша, Солтүстік МЭС командасы жыл сайын Екібастұз қаласының әкімдігі өткізетін спорттық іс-шараларға қатысады және үнемі жүлделі орындарға ие болады. Компания филиалдарында өткізілген жарыстардың нәтижелері бойынша филиалдардың құрама командалары құрылады, содан кейін олар "KEGOC" АҚ спартакиадасына және "Самұрық-Қазына"АҚ қорының Спартакиадасына қатысады.
Қарағандыда ҚР Тәуелсіздік күні мен энергетика күніне арналған "KEGOC" АҚ филиалдарының 11 Спартакиадасы өтті. Оған 12 команда қатысты (барлық филиалдар, атқарушы дирекция құрамасы, ҰДО СО құрамасы және "Энергоинформ"АҚ құрамасы). Жарыс спорттың 5 түрі бойынша өткізілді. Спартакиадаға компанияның профактивін қосқанда 300-ден астам адам қатысты. Спартакиаданы ұйымдастырушылар орталық МЭС жарыстардың жоғары деңгейде өтуі үшін бәрін жасады, спорттық жарыстардан басқа, қалаға экскурсиялар мен энергетикалық кәсіпорындар ұйымдастырылды, қатысушыларға кең мәдени бағдарлама ұсынылды. Спартакиадаға Электромонтерлерден бастап филиал директорларына дейінгі компания қызметкерлері қатысты, сондай-ақ жас құрамы 19-62 жас аралығындағы кең ауқымда ұсынылды. Жарысқа қатысушылар бос уақытында өзара қарым-қатынас жасап, тәжірибе алмасты. Жарыс жеңімпаздары "энерготехникалық кәсіподақ" ҚБ ауыспалы кубогымен марапатталады, сондай-ақ бағалы сыйлықтармен марапатталады.
"KEGOC" АҚ-да үнемі өткізілетін мұндай іс-шаралар ұжымды тұрақтандыруға ықпал етеді, өз компаниясы үшін корпоративтік мақтанышты дамытады, түрлі жағымсыз құбылыстарды азайтады, компания брендінің өсуіне ықпал етеді. Алаңда қарапайым жұмысшылар мен компания басшылығы бірге ойнағанда, "KEGOC" АҚ деген бір сөзбен айтқанда, бұл КОМАНДА!
Энергетика ардагерлері мен ҰОС қатысушыларына көп көңіл бөлінеді, кәсіподақ активтері оларға барады, бар проблемаларға қызығушылық танытады және оларды шешумен айналысады. Ардагерлер компания өткізетін барлық іс-шараларға шақырылады, оларға сыйлықтар беріледі. 9 мамырға дейін филиалдарда ҰОС қатысушылары мен оларға теңестірілген адамдарға үнемі құрмет көрсетіледі. Кәсіподақтар ардагерді құттықтау, концерттер, еңбек ұжымдарымен кездесулер ұйымдастырады, шай кештері өткізіледі және азық-түлік жиынтықтары бөлінеді. Осылайша, ардагерлер мен энергетиктердің жас буыны арасындағы байланыс жоғалмайды.
"Энерготехникалық кәсіподақ" ҚБ Қазақстанның энергетиктері ардагерлер кеңесімен белсенді ынтымақтасады кәсіподақ өкілдері әр түрлі мәселелер қаралатын ардагерлер форумдарына үнемі қатысады. Есепте тұрған компаниялардың энергетика ардагерлері Қазақстанның шипажайларында жеңілдетілген санаторий-курорттық жолдамаларды пайдаланады, қажет болған жағдайда оларға емделуге материалдық көмек көрсетіледі.
Кәсіподақ жұмысында кәсіподақ мүшелері мен олардың отбасыларын демалу және санаторий-курорттық емдеу туралы қамқорлық маңызды емес. Бұқтырма су қоймасында, Баян ауылында, "Энергоинформ" АҚ Оқу орталығында демалыстар танымал, олардың қызметтерін кәсіподақ мүшелері жеңілдікті шарттармен пайдаланады, жыл сайын онда 800-ден астам адам демалады. Бұдан басқа, кәсіподақ мүшелері Қазақстанның шипажайларына санаторий-курорттық жолдамалар сатып алуда жеңілдіктерді пайдаланады, жыл сайын 120-140 адам емделеді.
